Οι Χιονιαδίτες ζωγράφοι - αγιογράφοι

Η ζωγραφική αναπτύχθηκε παράλληλα με τις άλλες τέχνες, και ήταν αυτή που έκανε ευρύτερα γνωστό το χωριό

Στους Χιονιάδες το πιο συνηθισμένο από τα τεχνικά επαγγέλματα ήταν του μαραγκού, αλλά δεν έλειπαν και άλλα που είχαν σχέση με την οικοδομή. Σε μικρότερη κλίμακα, ασκήθηκε η τέχνη της ξυλογλυπτικής από τους καλύτερους ξυλουργούς, ως ειδίκευση. Φαίνεται πως άμεσα συνδεδεμένη με τα τεχνικά επαγγέλματα ήταν και η τέχνη της διακόσμησης, η οποία συχνά ασκούνταν και από τους ίδιους τους ξυλουργούς τεχνίτες, που στόλιζαν με μεράκι τα δωμάτια των αρχοντικών.

Η ζωγραφική αναπτύχθηκε παράλληλα με τις άλλες τέχνες, και ήταν αυτή που έκανε ευρύτερα γνωστό το χωριό...

Οι Χιονιαδίτες ζωγράφοι στο Άγιο Όρος

Είναι γνωστό ότι συχνά πολλοί Χιονιαδίτες ζωγράφοι κατευθύνονταν στο Άγιο Όρος για να εργαστούν και να τελειοποιηθούν στη ζωγραφική τέχνη.

Οι Χιονιαδίτες μαστόροι της οικοδομής, όπως και μαστόροι άλλων περιοχών της Ηπείρου, ταξίδευαν σε αδιάφορα μέρη για να εργαστούν. Είναι εύλογο να εικάσει κανείς πως κάποιος από αυτούς μαθήτευσε στη ζωγραφική τέχνη και τη μετάδωσε στους οικείους του, δεν υπάρχουν όμως στοιχεία που να το επιβεβαιώνουν. Είναι γνωστό ότι συχνά πολλοί Χιονιαδίτες ζωγράφοι κατευθύνονταν στο Άγιο Όρος για να εργαστούν και να τελειοποιηθούν στη ζωγραφική τέχνη. Τα αδέρφια Χριστόδουλος και Θωμάς Παπακώστας – Μαρινάς αναφέρονται σε χειρόγραφη σημείωσή τους ως μαθητές της Αθωνιάδος σχολής.

Οι Χιονιαδίτες υπέγραφαν τα έργα τους και τις περισσότερες φορές έγραφαν και τον τόπο καταγωγής τους. Ανέγραφαν μάλιστα τα ονόματα όλων των μελών του συνεργείου ιεραρχικά, με σειρά σύμφωνη με την ηλικία και με την καλλιτεχνική συμβολή του καθενός...

Ως προς το ζωγραφικό ύφος το έργο των παλαιότερων Χιονιαδιτών ζωγράφων έχει όλα τα χαρακτηριστικά της τέχνης των αρχών του 18ου αιώνα, που είναι η ύστερη φάση της μεταβυζαντινής τέχνης με έντονα τα στοιχεία της λαϊκής τεχνοτροπίας. Ο 19ος αιώνας, που κυριαρχείται από τη λαϊκότροπη ζωγραφική, έχει ως κυριότερους εκπροσώπους τους Χιονιαδίτες με έργα σε ολόκληρη τη βορειοδυτική Ελλάδα. Προς το τέλος του αιώνα και στις αρχές του 20ου επικρατεί η δυτικότροπη ζωγραφική με τις επιρροές και της ρωσικής εικονογραφικής σχολής της εποχής, μέσω των προτύπων που παράγονταν κατά μεγάλο μέρος στις ρωσικές χώρες και κυκλοφορούσαν ευρύτατα. Στην αλλαγή συνέβαλε και η καθιέρωση του λαδιού ως κύριου υλικού στη ζωγραφική.

Κωνσταντίνου Σκούρτη, ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ και ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΙΚΗ στα Μαστοροχώρια Χιονιάδες, Γοργοπόταμος. Έκδ. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων, Ήπειρος Α.Ε., Ιωάννινα 2008.